แม่ครับผมรักแม่

12 สิงหาคม ของทุกปี คือวัน แม่แห่งชาติ ทุกคนล้วนทราบกันดี ทุกปีโรงเรียนจะจัดให้มีกิจกรรมรำลึก ถึงพระคุณผู้ให้กำเนิด นักเรียนก็จะพาคุณแม่ มายังสถานที่ ซึ่งทางโรงเรียนจัดเตรียมไว้ให้ ภายในงาน จะมีพิธีกราบไหว้ขอพร พร้อมมอบดอกมะลิ ที่เปรียบเสมือน ตัวแทนความรักอันบริสุทธิ์ ที่แม่กับลูก มีให้แก่กันและกัน แล้วคุณแม่ก็จะกล่าวคำอวยพร ให้กับลูกชายตัวน้อย ๆ จากนั้นก็สวมกอด ด้วยความรักและเอ็นดู แม่บางคน รวมถึงลูก ถึงกับหลั่งน้ำตา ด้วยความซาบซึ้ง ขณะที่เพลงค่าน้ำนม ก็ดังคลอกระตุ้นต่อมน้ำตาไม่ขาดสาย เหมือนตั้งใจ ให้วันนี้ เป็นวันที่ลูกน้อย เชื่อฟังแม่ที่สุด เป็นวันที่ลูกเป็นเด็กดี ว่านอนสอนง่าย ก่อนจะกลายร่างเป็นลิงเป็นค่าง เป็นสไปเดอร์แมน จอมซุกซน ในวันถัดไป
ขณะเดียวกัน ในอีกมุมหนึ่ง ห่างจากสถานที่จัดกิจกรรมไม่ไกลนัก มีเด็กชายร่างเล็ก หน้าตาเนื้อตัวสกปรกมอมแมม เสื้อผ้าที่สวมใส่ เก่าซีด มีรอยฉีกขาด คงผ่านการใช้งานมาอย่างยาวนาน แอบซุ่ม จด ๆ จ้อง ๆ มองมายัง หอประชุม ที่เปิดโล่ง ไม่มีผนัง เด็กน้อยจึงมองเห็นอากัปกิริยาของทุกคน ได้อย่างชัดเจน หากแต่แววตาคู่นั้น ดูหม่นหมอง เศร้าสร้อย ผิดกับ เด็ก ๆ ที่อยู่ในหอประชุม ถึงจะร้องไห้  แต่ก็เป็นการร้อง ด้วยความอบอุ่นใจ ที่มีแม่คอยโอบกอด ปลอบประโลม อยู่ไม่ห่าง เด็กชายผู้โดดเดี่ยว อายุราว ๆ 8-9 ขวบ ยืนปาดน้ำตา ก่อนก้มหน้า แล้วเดินออกไปจากตรงนั้น ด้วยความรู้สึกอ้างว้าง เขาเดินไปขณะที่เพลง ค่าน้ำนม ดังแว่วตามหลัง ก่อนเสียงเพลง จะแผ่วโผย จนกระทั่งเงียบหายไป ที่เข้ามาแทน คือความเงียบ กับเสียงนกการ้องอยู่บนคาคบ
เขาเดินห่างจากโรงเรียนมา ประมาณกิโลเมตรเศษ ก่อนลัดเลาะไปทางขวามือ ที่มีพุ่มไม้ ขึ้นหนาแน่น บริเวณนี้ ค่อนข้างเปลี่ยว ห่างไกลชุมชนพอสมควร นอกจาก ท้องนา ไร่สวน รายล้อมรอบ เด็กน้อยไม่เฉลียวใจเลยสักนิดว่า มีบุคคลลึกลับ สะกดรอยตามเขามาตลอด เด็กชายเดินหยุดยืนอยู่หน้ากระท่อม ลักษณะปลูกเป็นเพิงหมาแหงน สภาพเก่าคร่ำคร่า รั้วไม้ไผ่ด้านข้าง มีเสื้อผ้า เก่า ๆ รวมถึงผ้าถุง พาดตากอยู่ไม่กี่ชิ้น พื้นที่รอบ ๆ กระท่อม รกเรื้อ ขาดสุขอนามัย ใกล้ตัวเด็ก มีสุนัขเพศเมีย ตัวผอมแห้งกระดิกหางอยู่ไม่ห่าง บนแคร่ไม้ไผ่ ที่เพิงหลังคาสังกะสี สนิมเขรอะ แดงเถือกไปทั้งแผ่น ยื่นมาบังแเดดบังฝน พบร่างหญิงชรา ร่างกายผ่ายผอม แก้มตอบ ตาลึก นอนซมบนฟูกเก่า ๆ เด็กน้อยเดินโผเข้าไปกอดหญิงชรา แล้วร้องไห้ สะอึกสะอื้นออกมาดัง ๆ พร้อมถามว่า "ยายครับแม่ผมหายไปไหน ทำไมแม่ต้องทิ้งผมไปด้วย ฮือ ฮือ" ยายเอื้อมมืออันสั่นเทา ลูบศรีษะเด็กชายเบา ๆ ด้วยความสงสาร ไม่มีคำตอบจากปากของผู้เป็นยาย นอกจากน้ำตาที่รื้นออกมาคลอเบ้า แล้วค่อย ๆ ไหลรินลงอาบแก้มอันเหี่ยวย่นนั้นแทนคำพูด บุคคลลึกลับที่ซุ่มซ่อนอยู่หลังพุ่มไม้ป่าละเมาะ คือ คุณครูปราณี ครูประจำชั้นของเด็กชายผู้น่าสงสาร ที่สะกดรอยตามดู ลูกศิษย์ แล้วภาพที่อยู่เบื้องหน้า ทำเอาครูปราณี รู้สึกสะเทือนใจถึงกับกลั้นน้ำตาเอาไว้ไม่อยู่...