เคยเห็นไหม ลงแขกย้ายบ้าน

ยุคนี้ยากแล้วที่จะได้เห็นวิธีย้ายบ้านแบบโบราณ อย่าว่าแต่ย้ายบ้านเลย การดีดบ้าน ก็หาดูได้ยากเต็มที นั่นเพราะยุคสมัยเปลี่ยน รูปแบบการสร้างบ้านก็เปลี่ยนตาม บทความเรื่องนี้จึงขอเป็นบันทึกประวัติศาสตร์วิถีชุมชนในด้านความสามัคคี และวิธีย้ายบ้านแบบดั้งเดิมเอาไว้ให้ชนรุ่นหลังได้ศึกษากันต่อไป เพราะแม้แต่ผู้เขียนที่อาศัยอยู่ในชนบท ยังเพิ่งเคยเห็นวิธีย้ายบ้านแบบลงแขกนี้เป็นครั้งแรกเช่นกัน

เหตุการณ์ย้ายบ้านแบบลงแขกนี้ เกิดขึ้นที่ ต.เจ๊ะเห อ.ตากใบ จ.นราธิวาส ซึ่งผู้เขียนพบโดยบังเอิญขณะไปร่วมกิจกรรมริมชายหาดเกาะยาว

ทำความเข้าใจย้ายบ้านและดีดบ้าน

ก่อนลงรายละเอียดวิธีย้ายบ้านแบบดั้งเดิม ขออธิบายคำว่า ดีดบ้าน ก่อนนะครับ ดีดบ้าน คือ การยกบ้านให้สูงกว่าเดิม อาจจะเพราะหนีน้ำท่วม หรือเสาบ้านสำรุดแล้ว เป็นต้น ส่วนมากนิยมทำในภาคกลาง ภาคอีสาน

ลงแขกย้ายบ้าน กิจกรรมแห่งความสามัคคี

การช่วยกันย้ายบ้านแบบนี้ เป็นอีกกิจกรรมหนึ่งที่แสดงถึงความสามัคคีของชุมชน เพราะเป็นการขอแรงกันแบบฟรีๆ เสร็จงานก็เลี้ยงข้าวมื้อเดียว แต่สิ่งที่ได้ตามนั้น คือ ความรัก ความสามัคคีของชุมชน มีโอกาสได้พบปะ แสดงความถ้อยทีถ้อยอาศัยกัน

ในใจผู้เขียน แม้รู้ดีว่าการย้ายบ้านแบบนี้คงไม่มีใครทำกันแล้ว ด้วยยุคสมัยนั่นเอง แต่เชื่ออย่างยิ่งว่า ยังมีอีกหลายกิจกรรมที่สามารถใช้แบบการลงแขกได้ เช่น ขึ้นบ้านใหม่ หรือเก็บขยะรอบชุมชน เป็นต้น กิจกรรมเหล่านี้สร้างความรักเพื่อนบ้านได้เป็นอย่างดี ไม่อยากให้หายไปไหน และสามารถทำได้ไม่ว่าจะอยู่ในยุคใด

ตัวอย่างการช่วยเหลือกัน อย่างกรณีนี้ เมื่อย้ายบ้านกันเสร็จแล้ว ชาวประมงคนหนึ่งก็บอกว่า “นี่อิ่มข้าวแล้ว ช่วยไปยกเรือให้หน่อยสิ จะเอามาทาสี” แล้วทุกคนก็เฮโลกันไป ในฐานะผู้เฝ้ามอง บอกตรงๆ เลยว่า อบอุ่น

*******