เนียงหมาน อร่อยปลอดภัย ไม่เมา

ลูกเนียง เป็นผักอีกชนิดหนึ่งของภาคใต้ ที่ชาวใต้แท้ๆ มีวลีเด็ดกำกับว่า “เหนาะลูกเนียงกินข้าวได้เป็นโคม” แปลว่า กินข้าวกับลูกเนียง สามารถกินข้าวได้เป็นกะละมังเลยทีเดียว คำว่า ‘เหนาะ’ หมายถึง เคียง หรือผักเคียง ใช้สำหรับกินคู่บูดู หรือน้ำพริกนั่นเอง

ลูกเนียง เป็นพืชที่มีมากในภาคใต้ เนื้อแข็ง กรอบ มีกลิ่นฉุน ฉุนแรงกว่าสะตอ ใครที่เหนาะลูกเนียงมากๆ เวลาเข้าห้องน้ำไปทำธุระเบา คนที่เข้าตามทีหลัง ถึงขั้นต้องอุดจมูกกลั้นหายใจ เพราะกลิ่นปัสสาวะจะเหม็นรุนแรงมาก

ลูกเนียงใหญ่ / ภาพโดยผู้เขียน

ลูกเนียงมีกรดเจงโคลิก (djenkolic acid) ซึ่งเป็นกรดอะมิโนที่มีกรดกำมะถันสูงมากๆ มีพิษทำลายไต กินมากๆ มีสิทธิ์เป็นนิ่ว ปัสสาวะไม่ออก คนใต้ดั้งเดิมบอกว่า ลูกเนียงแป้งเยอะ ซึ่งก็หมายถึงอันตรายที่ก่อให้เกิดนิ่วและปัสสาวะไม่ออกนี่เอง

ลูกเนียงต้ม
ภาพโดย ผู้เขียน

ส่วนตัวผู้เขียนเอง แม้เป็นคนใต้แท้ๆ สวนหลังบ้านมีทั้งต้นเนียงใหญ่ และต้นเนียงนก แต่ก็แพ้ลูกเนียง กินทีไรเมาทุกที ภาษาถิ่นจังหวัดนราธิวาสเรียกอาการเมานี้ว่า “ขึ่น” อาการจะรู้สึกเวียนหัว น้ำลายใสๆ ไหลนิดๆ

ลูกเนียงอร่อย จิ้มน้ำบูดูกินกับข้าวร้อนๆ ยิ่งอร่อย แม้ผมกินลูกเนียงไม่ได้ แต่เห็นคนที่ชอบ กินข้าวเหนาะลูกเนียงแล้ว รับรู้ได้ถึงความอร่อยจริงๆ น้ำลายสอตามเลย

ลูกเนียงนกหมาน หรือเพาะ
ภาพโดย ผู้เขียน

เพราะว่าลูกเนียงอร่อย จึงเกิดภูมิปัญญาชาวบ้านในการลดพิษของลูกเนียง โดยการนำลูกเนียงไปเพาะ หรือกลบทราย ให้งอกต้นอ่อนซะก่อน เมื่อเนียงงอกต้นอ่อน กรดเจงโคลิก จะหายไป ทำให้กินได้ปลอดภัย ไม่เสี่ยงโรคนิ่ว และคนแพ้ก็จะไม่เมา

วิธีเพาะให้งอกต้นอ่อนนี้ ภาษาใต้เรียกว่า “ลูกเนียงหมาน” ใครที่แพ้พิษลูกเนียงดิบ ลองกินแบบหมานดูครับ อาจจะพบทางสว่าง หรือชาวภาคอื่น ได้รับฟังกิตติศัพท์ความอร่อยแล้วอย่างลองลูกเนียงบ้าง ขอแนะนำว่า เริ่มจากลูกเนียงหมานจะเหมาะกว่า ไม่อย่างนั้นอาจเมา และเป็นอันตรายได้ หากไม่เกิดผลเสียใดๆ กับร่างกาย ถือว่าผ่าน เข้าสู่ขั้นรับความอร่อยแบบฉบับชาวใต้ได้