บุญซำฮะ ชำระสิ่งชั่วร้าย  (บ้านสะอาดสมศรี  ตำบลภูปอ  อำเมือง  จังหวัดกาฬสินธุ์)

สวัสดีผู้อ่านที่น่ารักทุกคนค่ะ วันนี้ผู้เขียนจะพาทุกคนไปรู้จักกับ บุญซำฮะ หรือ บุญเบิกบ้านของชาวอีสาน ซึ่งวันนี้ผู้เขียนจะนำบุญซำฮะหรือบุญเบิกบ้านของชาวบ้านสะอาดสมศรี ตำบลภูปอ  อำเมือง  จังหวัดกาฬสินธุ์มาเล่าให้ทุกคนได้ฟังกัน ถ้าพร้อมแล้วมาเริ่มกันเลยค่ะ

บุญซำฮะหรือบุญเบิกบ้านคืออะไร

บุญซำฮะ  หรือ  บุญเบิกบ้าน เป็น 1 ในฮีต 12 ของอีสาน  โดยทั่วไปบุญนี้จะเป็นบุญที่จะจัดขึ้นในเดือน 7 แต่ที่บ้านสะอาดสมศรีจะจัดขึ้นในเดือน 5  ก่อนหมู่บ้านอื่น ๆ ส่วนเหตุผลที่ได้มีการจัดขึ้นก่อนนั้น พระครูวิชัย  โพธิคุณ  เจ้าอาวาสวัดโพธิ์ไชยาราม  เล่าว่าหลวงตาเองก็บอกเหตุผลที่แท้จริงของการทำบุญซำฮะหรือบุญเบิกบ้านในเดือน 5 ไม่ได้  เพราะหมู่บ้านของเรายึดถือมาตั้งแต่บรรพบุรุษ  มีการสืบทอดกันมา  และไม่อาจเปลี่ยนแปลงได้  ครั้งหนึ่งเคยมีคนขอให้เปลี่ยนไปทำบุญนี้ในเดือน 7 เหมือนที่อื่น แต่ผู้หลักผู้ใหญ่ที่เป็นผู้นำในตอนนั้นก็ไม่ยินยอม  ชาวบ้านสะอาดสมศรีจึงต้องทำบุญซำฮะหรือบุญเบิกบ้านในวันขึ้น 5 ค่ำ  เดือน 5 ของทุก ๆ ปี

ถึงแม้ว่า บุญซำฮะ หรือ บุญเบิกบ้าน ของบ้านสะอาดสมศรีจะถูกจัดขึ้นในเดือน 5 แทนที่จะเป็นเดือน 7 ตามฮีต 12 ก็ไม่เป็นไร  เพราะไม่ว่าจะจัดในวันใดจุดประสงค์ของการจัดก็มีจุดประสงค์เดียวกัน  คือต่างก็จัดขึ้นเพื่อให้ชาวบ้านอยู่เย็นเป็นสุข  ชำระสิ่งชั่วร้ายอัปมงคลออกไปจากหมู่บ้าน  ดังนั้นไม่ว่าจะจัดขึ้นเมื่อใดก็ไม่เสียหาย  และจากการสัมภาษณ์ก็ทำให้ผู้เขียนได้ทราบถึงจุดประสงค์และความสำคัญของประเพณีที่จัดขึ้นในหมู่บ้านของตนเอง  จากที่เคยเห็นตั้งแต่เด็กแต่ไม่เคยทราบเลยว่าทำไมจึงต้องทำ ในตอนนี้ก็ได้รู้และเข้าใจแล้ว  และเชื่อว่าหากผู้เขียนได้นำเรื่องราวเหล่านี้ไปเล่าให้ผู้อื่นได้ฟังก็คงจะเป็นประโยชน์ไม่น้อย  และ 1 ในนั้น ก็คงจะเป็นเด็ก ๆ ในชุมชน ซึ่งจะทำให้พวกเขาได้รู้ว่าสิ่งที่พวกเขากำลังทำอยู่นั้นเรียกว่าอะไร  ทำเพื่ออะไร และจะได้ช่วยกันรักษาประเพณีนี้ไว้ให้อยู่คู่กับหมู่บ้านของเราสืบไป

อ้างอิง

พระครูวิชัย  โพธิคุณ. 28 มีนาคม 2563. สัมภาษณ์.

ภาพโดย : ผู้เขียนทั้งหมด